۳۱ شهریور یادآور آغاز جنگ تحمیلی و سرآغاز حماسه‌ای است که در تقویم کشورمان با هفته دفاع مقدس پیوند خورده است. به همین مناسبت، به سراغ «حبیب الله بهمنی» از چهره‌های شناخته شده سینمای دفاع مقدس رفتیم تا در گفت‌وگویی صمیمی ضمن مرور خاطرات و نگاه ایشان به آن روزهای سرنوشت‌ساز، از فعالیتهای ایشان در جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی و در عرصه جهاد تبیین جویا شویم. این سینماگر پیشکسوت در آغاز گفتگو با خبرنگار سینماپرس ضمن تبریک فرارسیدن چهل و پنجمین سالروز هفته دفاع مقدس بیان داشت: ابتدا هفتۀ گرامی‌داشت دفاع مقدس را خدمت ملت شریف ایران و آزادگان جهان تبریک عرض می‌کنم. یادم می‌آید روزهائی را که بعد از اتمام جنگ هشت ساله به اتفاق تعدادی از همرزمانمان برای مصاحبه حضوری و پذیرش در دانشکدۀ سینما دانشگاه هنر آمده بودیم. آن روزها هنوز بر سر و دوش مان گرد و خاک و بعضاً آثار مجروحیت‌های جنگ وجود داشت. وقتی در مصاحبه از من پرسیدند تو که قبل از جنگ دانشجوی مهندسی ساختمان بوده‌ای برای چه نرفتی همان را ادامه دهی؟ چرا رشتۀ سینما را انتخاب کردی؟ در پاسخ گفتم، حاضرم دوسال درس آن رشته را رها کنم و سینما بخوانم. زیرا فکر می‌کنم، با پایان این جنگ تازه نبرد شروع می‌شود، نبردی که پیروز آن را عرصۀ فرهنگ و هنر تعیین می‌کند.
دبیر انجمن فیلمسازان حامی کودکان مظلوم و بی پناه در ادامه اظهار داشت: آن زمان با چنین فکری وارد سینما شدم. هرچند پیش از آن و قبل از انقلاب هم بخاطر علاقه شخصی در دانشکدۀ هنرهای دراماتیک دانشگاه تهران پذیرفته شده بودم اما به دلایلی به رشتۀ ساختمان رفتم. هر چه بود باز به سینما برگشتم اینبار نه بخاطر علاقه شخصی بلکه برای آرمانی هدفمند. چنین است که فکر می‌کنم دفاع مقدس نظامی شدیدا شکل عوض کرده و بخش نظامی آن تنها قطعه‌ای از این جنگ همه جانبه است. چیزی که امروزه آن را بدرستی جنگ ترکیبی هم می‌خوانند. آن روز جنگ تمام نشد بلکه در عرصه های متعدد و اشکال دیگر بویژه در عرصۀ فرهنگ و هنر و رسانه ادامه پیدا نمود. و امروزه دیگر همه به این باور رسیده اند که جنگ علیه انقلاب منحصر در بخش نظامی نیست.
عضو هیأت امنای اسلامی هنرمندان افزود: در دوران دفاع مقدس و سال‌های پس از آن کمتر کسی با ما هم عقیده بود که جنگ علیه انقلاب منحصر در بخش نظامی نیست، اما امروز دیگر همه معترفند که هرکس در عرصۀ فرهنگ پیروز شود خاکریزهای نظامی را هم در نوردیده است. امروز این واقعیت مثل روز روشن است. اما معتقدم هنوز آنانی که باید این حقیقت را باور کنند، به این باور نرسیده اند و سازماندهی رزم ترکیبی متناسب با این شناخت از عرصۀ نبرد شکل نگرفته است.
کارگردان فیلم های سینمایی «شب کایت ها» و «تارهای نامرئی» در پاسخ به این پرسش گه با توجه به این سابقه چرا چند سالی است که در حوزۀ تولید از شما خبری نیست، در حالیکه در این اوضاع فرهنگی انتظار می‌رود از شما یا دوستان همفکر شما فعالیت بیشتری دیده شود؛ تصریح نمود: در مورد فعالیتهای خود نیز عرض می‌کنم بیکار نبوده‌ام. اگر تولید را در رسیدن پروژه‌ای به مرحلۀ فیلمبرداری منحصر نکنیم، به لطف خداوند بعد از اتمام کتاب «جنبه های نمایشی در قصص قرآن کریم» که توسط جامعه اسلامی هنرمندان منتشر شد، مشغول تنظیم و نگارش کتاب جدیدی با عنوان «بررسی دیدگاههای برخی متفکرین اسلامی در باب هنر» هستم.
بهمنی افزود: در حوزۀ سینما نیز شش فیلمنامه به ترتیب در موضوع انقلاب اسلامی با نام «من، فرح و ساواک»، در موضوع دفاع مقدس با نام «راز گل سرخ»، در موضوع مقاومت دو فیلمنامه با نام‌های «بال پروانه» و «شاهین»، در موضوع فلسطین با نام «رستگاری در قدس غربی»، و یک فیلمنامۀ طنز با نام «چرخ تو چرخ» با موضوع مسائل سیاسی و اقتصادی در دوران دست و پنجه نرم کردن کشور در جنگ اقتصادی آماده نموده‌ام. این شش فیلمنامه کاملاً آمادۀ ساخت هستند. علاوه براین‌ها یک طرح فیلمنامه سینمائی با موضوع دفاع مقدس ۱۲ روزه نوشته‌ام، با نام: «سجیل». همچنین طرح سریال تلویزیونی «زندگی در ساعت صفر» با موضوع دست‌های آلودۀ غرب در فاجعۀ شیمیائی سردشت را نیز نوشته‌ام. چند کار مشترک هم در حوزۀ تلویزیون و سینما در مراحل تحقیق و نگارش دارم پی‌گیری می‌کنم.
کارگردان فیلم های سینمایی «راننده سفیر» و «مروارید سیاه» سپس در مواجهه با این پرسش که با توجه به این حجم گسترده از فعالیت و مشخصا آماده بودن شش فیلمنامه برای تولید آن هم در این شرایط فرهنگی و توسط سینماگر پرسابقه‌ای و با کارنامه مشخصی همچون شما و مشخصا نیاز جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی به چنینن آثاری چرا اقدام مناسبی برای تولیداین آثار و عرضه آن صورت ندادید؛ اظهار داشت: خوب این مشکلی است که تعداد زیادی از فیلمسازان جبهۀ انقلاب با آن روبرو هستند. فیلمسازانی که آنها هم دست پری برای فعالیت در این حوزه ها دارند اما یا در حاشیه هستند یا منزوی شده‌اند.
کارگردان فیلم های سینمایی «سیب و سلما» و «زندانی ۷۰۷» در ادامه با اشاره به چرایی حاشیه قرار گرفتن و انزوای فیلمسازان انقلاب، بیان داشت: هر عیبی در این روند وجود دارد، نهایتاً به من فیلمساز باز می‌گردد. چون برای نفس کشیدن در صنعت سینما، باید بتوانی نظر صاحب سرمایه را جلب کنی. این صاحب سرمایه یا بخش خصوصی است یا بخش دولتی. هرکدام هم الزامات خودشان را دارند. با رعایت این الزامات است که شاید بتوانی مورد وثوق یکی از آنها قرار بگیری. امروزه تصمیمات حمایتی در بخشهای دولتی در این حوزه با روزهای اول انقلاب تفاوت زیادی پیدا کرده است. در آن روزها روند کارها ساده تر و پیچیدگی‌ها کمتر بود. اما امروزه متأسفانه جهت گیری‌های حمایتی در لایه‌های متعدد سیاسی، اقتصادی و نفاق پیچ و تاب داده شده و فضای سیاستهای حمایتی از صداقت و عدالت فاصله گرفته است. چنین شده که برای کار کردن در صنعتی که بخشهای دولتی و خصوصی آن تابع امواج سیاسی و اقتصادی هستند، فیلمساز کاربلد بودن کافی نیست.
وی افزود: در این شرایط فیلمسازی موفق است که بتواند موج سوار خوبی هم باشد. متأسفانه موج سوار خوب بودن نیز به معنای فدا کردن ارزشهائی است که بیش از چهل سال برایش یادمان‌های مختلف برگزار می‌کنیم. همین هفتۀ دفاع مقدس یکی از آنهاست. در حالی که یک اثر هنری وقتی می‌تواند در دل مخاطب جای بگیرد که از دلی پاک برخاسته باشد. تزویر شاید بتواند بر امواج پیچیده روابط اقتصادی، سیاسی و رفیق بازی سوار شود، اما اثری دلنشین برجای نخواهد گذاشت. پیروزی‌های کاذب و زودگذر نیز نمی‌توانند بهانه و مجوز حق گریزی باشند.
«حبیب الله بهمنی» در پایان این گفت و گو در مواجهه با این پرسش که آیا حق طلبی موجب انزوای بیشتر شما نمی‌شود، خاطرنشان ساخت: در حالیکه ارادۀ من بر مناسبات حاکم نیست، اما توان انتخاب که دارم!. انزوای شرافتمندانه بهتر از تبرج مزورانه نیست؟ با این حال در پیچیدگی‌های تیره روابط، امیدوارانه به آینده و به وجدان‌های آگاه، مسئول، بیدار و خداجو دل بسته‌ام. و یحق الله الحق بکلماته ولو کره المجرمون.
ارسال نظر